Tag archieven: Lucas Bunge

Ongehoord

Geplaatst op door
Beantwoorden

Bunge_OngehoordOngehoord : honderd miniaturen over muziek / Lucas Bunge. – Amsterdam : De Buitenkant, 2014. – 161 pagina’s ; 18 cm. – Oplage van 600 exemplaren. – Met discografie, literatuuropgave, register. ISBN 978-94-909134-6-5

In dit boek staat het beleven van het wonder dat muziek heet centraal. Vooral het luisteren ernaar, al wordt erkend dat je spelend nóg meer tot de kern van muziek kunt doordringen. De nadruk ligt op componisten als Debussy, Bach, Mozart, Haydn en
Beethoven, Schubert en Schumann. Met een enkel uitstapje naar bijvoorbeeld de jazz (Miles Davis, gespeld als Davies, wat al genoeg zegt) en moderne muziek. De auteur verzorgde eerder uitgaven van de brieven van Mozart en Debussy, en speelt cello. Hij droeg zijn boek op aan zijn broer, de pianist en componist Sas Bunge, ‘die zowel in als naast de wereld’ stond. De auteur biedt korte, raak omschreven en alfabetisch geordende mini-essays die oorspronkelijk zijn geschreven voor de website van zijn zoon die in hoogwaardige audioapparatuur handelt. Voor muziekliefhebbers afwisselend een feest der herkenning en een bron van verbazing. Een ‘brevier’ in de trant van Ulrich Riemerschmidt (Brevier für Musikfreunde) en Alexander Witeschnik (Musikbrevier). Met discografie, samengesteld door Emanuel Overbeeke.

Copyright NBD Biblion. Mag zonder schriftelijke toestemming niet worden overgenomen. Geplaatst in week 1 (2015).

Ongezien

Geplaatst op door
Beantwoorden

Lucas Bunge_OngehoordEen kleinood is het, de honderd miniaturen over muziek die Lucas Bunge verzamelde onder de titel Ongehoord (zie afb.). In een lyrische stijl brengt hij, voor zover mogelijk, zijn luister- en speelervaringen onder woorden. Bij tijd en wijle roept hij daarbij identieke gevoelens op die je als lezer in, bij voorkeur, de concertzaal overkwamen. Janine Jansen die de viool aan de kin zet, ‘het mysterieuze moment voordat de toon ontstaat, het ogenblik vóór het (…) aanstrijken’ (p. 45).
Een beschrijving van de muziek van Francois Couperin die me brengt bij de Suite du deuxième ton van Louis-Nicolas Clérambault: ‘eerbied, een hoofs gebaar, aandacht, meelevend maar toch met enige distantie. Zo evenwichtig is die muziek, zo vol charme, ze loopt niet te koop met leed en vreugde van de maker, maar beschouwt het menselijk bedrijf met warme belangstelling’ (p. 56-57).

Soms gaat de tekst ook verder, en beland je, al mijmerend, in een diepere belevenislaag. Bijvoorbeeld als Bunge schrijft: ‘Vroeger werd het als ongepast gezien na het slotkoor [van Bachs Matthäus Passion, vS] te applaudiseren. De rouwstemming die hoort bij Christus’ kruisiging en gang door het dodenrijk, opgewekt door tekst en muziek, werd niet door geklap verstoord en bleef zodoende bij de toehoorder’ (p. 55-56).

Het is het woordje ‘opgewekt’ dat het hem doet, en mij terugbrengt naar wat ik maar de scheppende kracht van het woord zal noemen: ‘Er zij licht en er was licht’ (Gen. 1:3). Ik zie geen schilderij voor mijn geestesoog, zoals Bunge bijvoorbeeld bij Brahms’ vierde symfonie ‘het mooie rococo-schilderij van Fragonard van het meisje op de schommel’ (p. 51), maar een donkere kerk in de Paasnacht. Dan wordt de brandende paaskaars de donkere ruimte binnengedragen, en klinkt het:

Wachters op de morgen, hoe ver is de nacht?
Ontwaak, wie nog slaapt, ontwaak en sta op!
    De dageraad breekt baan!

De eerste keer dat ik dit meemaakte, zal ik niet gauw vergeten. Net als de Bijbeluitleg die er in de loop van de dienst op volgde, over opstanding: weer opstaan na de dood van een geliefde, en hoe moeizaam ook, de weg in het leven vervolgen. Opgewekt door tekst en muziek, en een enkel zinnetje in het mooie boekje van Lucas Bunge mijmer ik verder.