Een schitterend vergeten leven

Boumans_Schitterend vergeten levenEen schitterend vergeten leven : de eeuw van Frieda Belinfante / Toni Boumans.  – Amsterdam : Uitgeverij Balans, [2015]. – 376 pagina’s, 24 ongenummerde pagina’s, platen : illustraties ; 23 cm. – Met literatuuropgave. ISBN 978-94-600-3815-0

Toni Boumans geeft een eerlijk beeld van Frieda Belinfante (1904-1995): een doorzetter, pedagogisch sterk, maar ook bazig. Zelf noemt de radio- en
televisiejournaliste haar boek ‘niet meer dan een eenvoudige chronologische weerslag van de belangrijkste momenten’ uit het leven van Belinfante. Van psychologische duidingen, aangaande bijvoorbeeld haar lesbische liefdesleven, houdt zij zich verre. Belinfante studeerde cello. Dat ze ook viola da gamba speelde, is tamelijk uitzonderlijk voor die tijd, en een feit waar de auteur niet op ingaat. Later was ze voor alles dirigent. Tijdens de oorlog zat zij in het verzet en was betrokken bij de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister. Ze vlucht naar Zwitserland. Terug in Nederland was ze gedesillusioneerd. Ze emigreerde naar Amerika en pakte het gambaspelen weer op, dirigeerde, gaf les en organiseerde onder andere school- en jeugdconcerten. Door discussies, ruzies en machtsspelletjes brak haar carrière en verbitterde ze. Op ziektes die haar overvielen reageerde ze gelaten. Mooie, evenwichtige biografie van een interessante vrouw. Gezien de breedte van het denken en doen van Frieda Belinfante is het een boek voor een breed publiek.

Copyright NBD Biblion. Mag zonder schriftelijke toestemming niet worden overgenomen. Geplaatst in week 13 (2015).

Klein, gekleineerd?

Nico RostTwee artikelen vandaag in dagblad Trouw die te denken geven. Het eerste onder de kop ‘Hoofdrol in verzet voor drie vrouwen’ van Meindert van der Kaaij. Over wat in de leader wordt genoemd ‘de drie belangrijkste’ vrouwen die leiding gaven in de illegaliteit. Over Marie Anne Tellegen (1893-1976), Esmée van Eeghen (1918-1944) en Frieda Belinfante (1904-1995). Het tweede van Sander Becker onder de kop ‘Auschwitz-boekhouder (93) berecht.’ Over Oskar Gröning, die een ‘kleine’ nazimisdadiger wordt genoemd. Zelf dacht hij niet te zullen worden vervolgd, omdat hij niemand had gedood.

In beide gevallen wordt een rol in respectievelijk het verzet en de oorlog gekleineerd: die van vrouwen en die van ‘kleine’ misdadigers. Nog het één nog het ander is terecht en daar komt ook in beide gevallen verandering in. Toni Boumans schreef een biografie over Frieda Belinfante, Gröning moet voor de rechter verschijnen voor medeplichtigheid aan de moord op 300.000 Hongaarse joden.

Het is een zaak van recht en gerechtigheid. Dat was iets dat journalist en verzetsman Nico Rost (1896-1967, zie afb.) ook op het lijf geschreven was. Hij nam het zowel op voor ‘goede’ Duitsers en vond dat de ‘slechte’, groot en klein, hun straf niet mochten ontlopen. Onlangs kwam zijn dagboek Goethe in Dachau opnieuw uit. Bij wat research voor een recensie daarover stuitte ik op een Wikipedia-pagina waarin Rosts rol in het verzet werd gekleineerd: ‘Zijn verzetswerk lijkt vooral van literaire aard te zijn geweest.’ En dan nog, zou ik zo denken.

We zijn 70 jaar na de oorlog nog steeds goed in het kleineren, van goede en slechte daden, grote en kleine vormen van verzet, van mannen en vrouwen. Waarom toch? Daar ga ik in de aanloop naar de 4 meiherdenking eens over nadenken.