Luister naar de oerknal waarmee het videoportret van de Duits-Amerikaanse componist Johanna Beyer (1888-1944) door Patricia Werner Leanse begint. Hoezo: een harmonieuze Music of the Spheres (1938)? Het lijkt er niet op!
(http://vimeo.com/102013965).
Kijk maar naar de figuur in een motorpak, een helm op het hoofd. Ze rent door een woest landschap, een maanlandschap lijkt het soms, en dan weer over een hunnebed. En toch! Is zij soms een ruimtevaarder die de grootsheid van de schepping ervaart, zoals Buzz Aldrin die bezong met Psalm 8? Met alle moois aan flora en fauna die de film toont.
Het blijft je achtervolgen, dat jachtige geren van de vrouw. Soms in zwart-wit. Is ze nieuwsgierig naar de wereld om haar heen? Of angstig om wat ervan is geworden. Een verlaten wereld, waarin verder geen mens valt te bekennen.
Ik moet denken aan de tentoonstelling SALON/Big Bang in de Amsterdamse Oude Kerk. Met name aan de installatie GIB GNAB van Herman Verhagen in de Heilige Grafkapel. Een stel vaasachtigen op een voet, met een steel en een omgekeerde schaal van rode klei (terracotta) werpen donkere schaduwen op de zerken (zie afb.). Ze doen onmiskenbaar denken aan het omgekeerde van de Big Bang: de vernietiging van de aarde door een kernbom. De paddenstoelen van Hiroshima en Nagasaki staan nog op ons netvlies.
Dirigent Antal Dorati liet in 1983 vijf uitvoeringen van Haydns Die Schöpfung vooraf gaan door Threnos van Penderecki: chaos voor en na de schepping. Als een appèl aan de wereld.
Er bestaat onmiskenbaar een verband tussen schepping en chaos. De video laat het zien, de kunst in de Oude Kerk toont het, en Antal Dorati liet het horen. En toch: wachten die pluisjes in de film er niet op om te worden weggeblazen? Als een wens.
Essential is that you and I and all the others
Have faith, have faith in things to come,
In things that passed, and are.