De poëzie van de natuur

herman de vries_MesaIn 2009 maakte ik voor het eerst, in ieder geval bewust, kennis met het werk van herman de vries. Het was in het Kröller-Müller Museum. Ik kan me het huidige gemor naar aanleiding van de keus om zijn werk te kiezen als Nederlandse inzending voor de Biënnale van Venetië in 2015 dan ook levendig voorstellen. Want laat ik eerlijk zijn: ik voelde me bekocht.

 

Ik zag een kleedje met daarop een verzameling objecten: Mesa (zie afb.). Natuurobjecten, keurig gerangschikt. Het stelde naar mijn idee in de dubbele betekenis van het woord niets voor. Mocht misschien ook niets méér voorstellen dan de tot subject verklaarde objecten. Of, zoals de vries in een interview met Renate van der Zee  in Kunstbeeld (nr. 9/2014) zegt: ‘Mijn doel is mensen de ogen te openen voor de poëzie van de werkelijkheid. De natuur is al af, daar hoeft niets aan te worden toegevoegd’.

Ik stond erbij, keek ernaar en ergerde me er dus aan. En gelukkig heeft het volgens de kunstenaar in hetzelfde interview ‘ook een betekenis als mensen moeten nadenken over het waarom’. Dus: ja, waarom ergerde ik mij eigenlijk aan dit ‘objectieve werk, de neutrale weergave van de werkelijkheid’?

Het antwoord kwam op de tentoonstelling Curiosity. De kunst van het weten in de Appel arts centre in Amsterdam bij het zien van door de Franse surrealistische schrijver Roger Caillois verzamelde stenen, agaat, albast, kwarts en japis uit het Musée National d’histoire naturelle (Parijs).

De stenen lagen ook op zich mooi te wezen. Maar ze hadden niet het belerende vingertje erbij van de vries: kijk hoe mooi de natuur is, maar nodigden eerder uit tot een: kijk, wat je er zelf allemaal in kunt zien. Een landschap, een wolkenlucht, een zeegezicht, een vis. Het mysterie geeft zich niet zomaar prijs, op een presenteerblaadje (of een kleedje). Je moet je eigen fantasie erop loslaten.

Dat is een andere manier met je publiek omgaan als de vries doet. En die is me wel zo lief. Ik heb er ademloos naar staan kijken. En ergeren deed ik me al helemaal niet.

Vanaf 20 september 2014 is een grote overzichtstentoonstelling van het werk van herman de vries te zien in het Stedelijk Museum Schiedam.
Curiosity is t/m 14 september 2014 te zien in de Appel arts centre, Amsterdam.