Het denken van de inmiddels overleden oud-Denker des Vaderlands, René Gude (zie foto, Sarah Wong) wordt nog steeds levend gehouden. Op 28 januari a.s. vertelt ds. Trinus Hibma over hem in het Huis van de Levenskunst (Huis van de Wijk de Evenaar, Kometensingel 189, Amsterdam). In maart 2013 schreef ik onderstaande, hier iets aangepaste bijdrage aan het Liber Amicorum t.g.v. het afscheid van Gude als directeur van de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) in Leusden.
Het kan verkeren! We schrijven 2000 rond wanneer ik deelneem aan de zomercursus ‘Leven en werk van Benedictus de Spinoza’. De tweede cursus die ik aan de ISVW volg; over de eerste straks meer. En niet de laatste, dat zal wel duidelijk zijn.
Ik had een cursus Inleiding in de filosofie gedaan bij de Open Universiteit en wist me niet goed raad met die Spinoza. De (eerste?) zomercursus over hem in Leusden kwam dan ook als geroepen; ik wilde proberen te achterhalen waar die haat-liefde voor hem nu vandaan kwam. Totdat de Vereniging Het Spinozahuis uitweek naar Barchem, heb ik (zo’n beetje) alle cursussen over Spinoza in Leusden verstouwd.
Doordat ik die basiscursus aan de OU had gevolgd, voelde ik me inmiddels zekerder van mezelf en dorst me vaker in Leusden te vertonen. Met enige regelmaat kom ik er een weekend of soms een week genieten, want dat is het, met volle teugen. Alleen de boslucht al! En de heerlijke diners – niet te versmaden! En al jaren bekende gezichten in de keuken, wat leidt tot een verheugd weerzien. Toen ik jaren geleden eens een jaar verstek liet gaan, werd ik zelfs gebeld met de attente vraag of er soms wat was. Kom daar maar eens om bij een ander cursusinstituut! Dat zegt óók iets over de manier van directievoeren!
Niet dat ik in die tijd contact had met René Gude. Ik moet zelfs bekennen dat ik bij de ISVW nooit een cursus van hem heb gevolgd… Dat kwam pas bij de OU, toen hij een college over René Descartes gaf (zie: https://elsvanswol.nl/?p=1426). Wat een docent bleek hij te zijn! Toen hebben we ook pas voor ’t eerst elkaar de hand geschud. En ik kreeg een vriendelijke glimlach cadeau. Echt met elkaar van gedachten wisselen, dat hebben we pas in 2012 gedaan toen René (zo noem ik hem in dit verband) als deelnemer (!) aanschoof bij een deel van een cursus van Frans de Haas. De Haas kende ik ook van de OU en zijn naam lokte mede.
Ondanks het feit dat ik niet of nauwelijks contact met René Gude als docent en directeur heb gehad, zijn mijn vervolgstappen op het terrein van de filosofie ondenkbaar zonder hem en de ISVW.
Ik schreef het al: er was een eerste cursus die ik er volgde, nog voor die over Spinoza. Dat was een succescursus, begreep ik: die van Jan Keij over Emmanuel Levinas. Daarna heb ik heel wat cursussen over Levinas gevolgd: van het (Leerhuis) Tenach & Evangelie, VU Podium, de Vrije Gemeente … Eenkennig ben ik niet, maar de ISVW is altijd mijn honk gebleven.
Het heeft er zelfs toe geleid dat ik een bachelor scriptie voor de OU over diezelfde Levinas schreef; dat zou René Gude vast niet hebben vermoed, maar het zou hem ongetwijfeld blij hebben gestemd. En dat doet mij weer goed. Immers: de basis voor dit alles ligt bij de ISVW, ‘zijn’ ISVW.
Elke keer dat ik daar terug hoop te komen, zal ik met een beetje weemoed denken aan de gesprekken die we in de afgelopen jaren hebben gemist, want ‘alles begon met een goed gesprek’ kopt Filosofie Magazine van maart 2013 boven een artikel van zijn hand. Maar ik zal vooral denken aan hetgeen hij me, met de ISVW en persoonlijk, heeft gegeven. Zijn nagedachtenis zij tot zegen.