Gisteren toog ik naar het Amsterdamse Museum Ons’ Lieve Heer op Solder. Ik wilde de vijf schilderijen van Adriaen van de Velde wel eens zien, die sinds 24 juni jl. in deze kerk zijn samengebracht. In plaats van, of als aanloop tot de grote tentoonstelling in het Rijksmuseum. Dat viel nog te bezien.

Ze werden, las ik, in 1664 speciaal voor deze kerk gemaakt maar verhuisden in 1670 naar een andere huiskerk. Uiteindelijk belandden ze in de Augustinuskerk, pal bij mij. Een kerk die ondertussen is gesloten. Maar nu zijn ze weer terug op hun oorspronkelijke plek. Naast die ene, Doornenkroning, die er al hing (zie afb.)

Bij de ingang wist iemand me al te vertellen dat ze alle vijf naast elkaar hangen op de tweede galerij van de kerk. Dat scheelde zoeken. Na de klim daarnaar toe, werd ik vriendelijk welkom geheten door een jonge man wiens eerste werkdag het bleek te zijn. Daarom, zei hij, kon hij me, hoewel hij van het bestaan van de schilderijen wist, er verder weinig over vertellen.
Dat is natuurlijk geen enkel punt, maar van de audiotour die me beneden al in handen was gedrukt, werd ik ook niet wijzer. En ook dat kan eigenlijk nog niet – een al aangepaste en aangevulde tekst, zo kort na de definitieve tentoonstelling van de vijf schilderijen. Was ik misschien te vroeg of was er meer aan de hand?

Jammerlijker was namelijk dat je eigenlijk geen goed idee van de schilderijen kan krijgen. Het leken me prachtige voorstellingen van de hand van een schilder die – vond ik in de Rijksstudio de databank op de website van het Rijksmuseum -, ook een mooie Verkondiging van Maria (1667) voor een schuilkerk schilderde, en doek dat nu in een particuliere collectie zit. Ik kon de vijf niet goed zien, omdat het zonlicht er op deze zomerse middag stralend op viel. Hoewel er voor de raampjes gordijnen hangen, die vast ook dicht kunnen.

Ik begreep dat de schilderijen het lijden van Christus verbeelden en tezamen een passieserie vormen. Maar als niet-katholiek had ik moeite, voor zover ik er een glimp van kon opvangen, één en ander te duiden. Daarom zou een A4tje met een korte toelichting welkom zijn. Met een tekst in de trant die de Rijksstudio biedt, en waarin ook de symboliek in slechts enkele zinnen wordt uitgelegd: ‘Links verschijnt de engel met een lelietak uit de wolken, rechts zit Maria voor een opengeslagen boek dat op een tafel ligt.’ Een verdere invulling kun je aan de bezoeker overlaten; die moet uiteindelijk ook wat te doen hebben.

Een beetje teleurgesteld daalde ik de trappen weer af. Misschien moet ik nog een keertje terugkomen. En/of ondertussen toch naar de tentoonstelling in het Rijksmuseum, waar tot en met 25 september profane werken van Van de Velde in al hun glorie te zien zijn. Zonder dat er zonlicht op valt, en daardoor des te beter.

http://www.opsolder.nl/adriaen-van-de-velde-terug-het-museum

https://www.rijksmuseum.nl/nl/adriaen-van-de-velde