In de eerste vitrines van Huis van Hilde, het archeologiecentrum Noord-Holland in Castricum dat ik vanmorgen bezocht, staan enkele opgravingen opgesteld uit Vronen, een verdwenen plaatsje waar in 1991 opgravingen plaats hebben gevonden. Hier hebben in de middeleeuwen vijandelijkheden plaatsgevonden tussen het graafschap Holland en de West-Friezen. De effecten daarvan waren op de skeletten terug te vinden: diepe inkervingen ten gevolge van messteken (zie foto rechts). Mannen en vrouwen werden evenredig getroffen, zo las ik.
Ik kon de berichten over de moord op de Engelse politica en idealiste Jo Cox (zie foto links, verleden week genomen met man en kinderen) maar niet uit mijn hoofd zetten. Ook zij was door messteken, gevolgd door schoten om het leven gebracht. Volgende week zou ze 42 jaar zijn geworden. Een in de knop gebroken talent, echtgenote en moeder van twee kleine kinderen. Een van haar aandachtspunten was Europa. Ze was fel tegen een Brexit: IN, zegt de vlag op haar boot.
In het midden van de zaal met de vaste opstelling, van waaruit je ook doorkijkjes had naar het depot, was op gezette tijden een presentatie te zien waarin de stem die de begeleidende tekst daarbij sprak, wees op de voortgaande strijd van Noord-Holland tegen het water en de gevolgen daarvan. Onwillekeurig dwaalden mijn gedachten weer af naar Engeland en een mogelijke aanstaande Brexit. Het eiland waar 40% van de mensen die er wonen (volgens recente peilingen) zich af willen keren van wat er in hun ogen op het vasteland wordt bekokstoofd.
Volgens Rob de Wijk in een artikel in Trouw dat ik bij thuiskomst las, hebben de Britten GeenPeil wijs gemaakt dat ‘hun anti-EU-gevoelens gemotiveerd zijn door een onstilbare honger naar democratie en het terugveroveren van soevereiniteit.’ Enkele politici uit het Engelse parlement die zich over de moord op Jo Cox uitlieten, benadrukten dat zij voor democratie staan. En daarmee bedoelen ze in dit verband tegen de moordenaar die haar op wrede wijze de mond snoerde. Maar die soevereiniteit, ja – dat was ook de insteek van de vijandelijkheden tussen Noord-Holland en de West-Friezen.
De stem bij de presentatie had het over een cirkel die nagenoeg weer rond is. En dat was op een dag als dit wel erg droevig om te horen en te moeten constateren. Die cirkel – die willen we doorbreken. De cirkel van ‘naargeestig xenofobie, kleinzielig nationalisme en achterlijk protectionisme’ zoals De Wijk het omschrijft. Maar dan wel op een geweldloze manier.