Dick Ket, Jan Mankes en Sjoerd de Vries. Op de één of andere manier hebben ze wat met elkaar gemeen.

Ket (1902-1940) hield van glas en keramiek, en zette er zachte Van Dobbenburgh-handen naast zoals in zijn Zelfportret met groene fles.De half aanwezige, half afwezige handen van de v/Vader op Kets Stilleven met cactusplant zijn al even symbolisch als het visnet op zijn Stilleven met bessen. De cactus is als een beeldhouwwerk dat niet met de wind meewaait, maar is zoals hij is. Daarentegen wilde Ket de dagelijkse werkelijkheid bezielen en ontroeren. Bij hem is het licht niet iets dat van buiten komt, maar van binnenuit, uit het voorwerp zelf en het met een gloed omgeeft.

Tegenover het werk van Ket zou je dialectisch dat van Jan Mankes (1889-1920) kunnen zetten: Ket die het transcendente wil vangen, Mankes het immanente. In zijn strengheid was Mankes verwant aan Mondriaan op z’n tijd. Misschien zelfs een beetje star, zoals zijn ets De geit en de gravure Paardje.

Maar dan komt de dritte im Bunde, die de dialectiek (het denken van twee polen uit) niet tot een synthese brengt van een immanente transcendentie (het inwonende overstegen), maar die beide polen juist vasthoudt. En dat is Sjoerd de Vries (geb. 1941, zie afb.). De Vries’ werk is al even verstild als dat van Mankes, maar anders. Hij ‘schildert’ met een mes, met schuurpapier, een koekenpan of een strijkbout. Op karton of boekomslagen. Hij bezielt niet de werkelijkheid, maar de kunst. In vreugde en verdriet, twijfel en onmacht. Als dichter en dromer.

Gebaseerd op de inleiding uit mijn boekje Ogen van mijn moeder, n.a.v. het voorproefje dat Museum Belvédère (Heerenveen) van 12 juli t/m 9 november a.s. biedt van de grote overzichtstentoonstelling met werk van Sjoerd de Vries in 2016.